Co to są zaświadczenia A1? Kiedy są potrzebne i jak je uzyskać?
W dobie pracy międzynarodowej i usług transgranicznych wielu przedsiębiorców oraz pracowników zadaje pytanie: co to jest formularz A1 i kiedy trzeba go mieć?
To kluczowy dokument potwierdzający, któremu systemowi ubezpieczeń społecznych podlega dana osoba, gdy pracuje poza granicami Polski – np. w Niemczech, Francji, Belgii czy Holandii.
Co to jest A1?
Zaświadczenie A1 to dokument wydawany przez ZUS, który potwierdza, że:
dana osoba – mimo pracy za granicą – pozostaje ubezpieczona w Polsce i nie musi opłacać składek ZUS w innym kraju UE.
Kiedy potrzebujesz A1?
A1 jest wymagany, gdy:
- wysyłasz pracownika do pracy za granicę (tzw. pracownik delegowany),
- samo zatrudniony wykonuje działalność poza Polską,
- prowadzący JDG pracuje w kilku krajach UE,
- wykonujesz usługi transgraniczne (np. transport, budownictwo, IT).
Brak A1 może skutkować koniecznością płacenia składek w kraju, w którym praca jest faktycznie wykonywana.
Dla jakich krajów obowiązuje A1?
Zaświadczenie A1 stosuje się w krajach:
- Unii Europejskiej (UE),
- Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) – Norwegia, Islandia, Liechtenstein,
- Szwajcarii.
Co potwierdza dokument A1?
A1 wskazuje:
- dane osoby (pracownika / przedsiębiorcy),
- kraj, w którym podlega ona ubezpieczeniu (np. Polska),
- okres obowiązywania A1 (zwykle do 24 miesięcy),
- podstawę prawną (np. art. 12 lub 13 rozporządzenia 883/2004).
Kto może złożyć wniosek o A1?
- Pracodawca – w imieniu delegowanego pracownika,
- Osoba prowadząca działalność gospodarczą,
- Zleceniobiorca lub członek zarządu – jeśli wykonuje pracę za granicą,
- Pełnomocnik (np. biuro rachunkowe).
Jak uzyskać A1?
Wniosek A1 składa się elektronicznie przez:
- PUE ZUS (Platforma Usług Elektronicznych),
- z wykorzystaniem formularza US-1 i US-2 (dla przedsiębiorców i pracodawców).
Potrzebne będą dane:
- osoby delegowanej (PESEL, adres, stanowisko),
- kraj wykonywania pracy,
- okres delegowania,
- potwierdzenie, że firma działa aktywnie w Polsce (co najmniej 25% działalności).
Ile czeka się na A1?
Czas rozpatrzenia wniosku A1 to zwykle:
- 7–14 dni – przy kompletnych danych,
- może się wydłużyć, jeśli ZUS żąda dodatkowych dokumentów (np. faktur, umów, ZUS RCA).
Co grozi za brak A1?
Brak A1 przy pracy za granicą może skutkować:
- obowiązkiem zapłaty składek do zagranicznego ZUS-u,
- karami administracyjnymi,
- odrzuceniem wykonania usługi lub zatrzymaniem pracowników przez inspekcję pracy.
W Niemczech, Austrii i Francji kontrola dokumentu A1 to standard na budowach, w transporcie i opiece domowej.
Jak AMSalvia pomaga przy przygotowaniu A1?
W naszym biurze rachunkowym:
- pomagamy przygotować i wysłać wnioski o A1 do ZUS,
- kompletujemy wymagane załączniki,
- doradzamy w kwestii delegowania pracowników i pracy transgranicznej,
- obsługujemy firmy z branży transportowej, budowlanej, opiekuńczej i e-commerce.